COVID-19

Koronavirüs ailesi, soğuk algınlığından SARS ve MERS gibi daha ciddi enfeksiyonlara kadar çeşitli solunum yolu hastalıklarına neden olan geniş bir virüs ailesidir. Son zamanlarda COVID-19 adı verilen yeni bir koronavirüs türü ortaya çıktı.

Bu koronavirüs ailesine ait virüslerin zoonotik olduğu bilinmektedir, yani başlangıçta hayvanlardan insanlara bulaşırlar. Bu durumda, COVID-19'un Çin'in Wuhan kentinde bulunan bir canlı hayvan pazarındaki yarasalardan insanlara geçtiğine inanılmaktadır. İlk vaka 1 Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentinde kaydedimiş ve o zamandan beri dünya çapında 100'den fazla ülkeye yayılmıştır.

Yaygın enfeksiyon belirtileri arasında solunum semptomları, ateş, öksürük, nefes darlığı ve nefes alma güçlükleri bulunur. Daha ciddi vakalarda enfeksiyon zatürreye, şiddetli akut solunum sendromuna, böbrek yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilmektedir. · COVID-19'un en tehlikeli olduğu yaş grubunun 50 yaş üstü kişiler olduğu tespit edilmiştir.

Koronavirüsün oluşturduğu bariz sağlık endişelerinin yanı sıra, şimdiden bile ciddi ekonomik etkileri olmuştur. COVID-19'un üretimi, küresel piyasaları ve tüm finansal sistemi nasıl etkilediği hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

COVID-19 ve Küresel Üretim

COVID-19 Çin'de ortaya çıktığı için, bu ülke virüsün etkilerini hisseden ilk ülke olmuştur. Bu etkilerden biri de üretim alanında kendini göstermiştir. Virüs yayıldıkça virüsün işgücüne yayılmasını durdurmak için fabrikalarda kapatılmalar olmuştur. Bazı durumlarda fabrikalar yeterli işçi bulamamışlardır.

Bu durum, ülkenin üretim gücünün resmi ölçümü olan Çin'in Satın Alma Yöneticileri Endeksi'nin Ocak ayında 50 olan okumasına kıyasla Şubat ayında 35,7'ye düşmesine neden oldu. 50'nin altındaki herhangi bir rakam, imalat faaliyetinde bir daralmaya işaret eder.

Çin dünyanın en büyük ihracatçısıdır ve dünyanın üretim kapasitesinin kabaca üçte birini oluşturmaktadır. Bu, Çin imalatındaki düşüşün tüm dünyada bir dalgalanma etkisi yaratacağı anlamına gelmektedir. Sadece bu ülke için değil, COVID-19 yayıldıkça her ülkenin kendi üretim mücadeleleri olacaktır.

2020 yılının Mart ayının ortalarından itibaren Çin fabrikalarının normale döndüğü bildiriliyor ancak aynı zamanda Güney Kore'den İtalya'ya ve hatta Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar tüm ülkeler, dünyanın üretim kapasitesinin çoğunu kapatarak, nüfuslarını karantinaya almak zorunda kaldı.

Piyasalar ve Tedarik Zincirleri Sekteye Uğradı

Üretimdeki yavaşlamanın en belirgin etkilerinden biri küresel tedarik zincirinde görülmüştür. Çin'deki üretimin yavaşlaması ile tüm dünyadaki şirketler teslimatlarının etkilendiğini gördü. Yakın zaman önce yapılan elektronik üreticileriyle ilgili bir anket, çoğu şirketin gerekli parçaları almakta üç haftalık gecikmelerle karşı karşıya olduğunu ve daha az sayıda parça için bile altı haftalık ve hatta daha uzun gecikmeler olduğunu gösterdi.

Bu gecikmeler tüm tedarik zincirinin her halkasında etkili olacak ve birçok üretici, işlerin en erken Temmuz ayına kadar ve belki de Ekim ayına kadar normale döneceğine inanmıyor. Ankete katılanların %25'i tedarik zincirinin ne zaman normale dönebileceğini söylemek için çok erken olduğunu söyledi.

Bazı mallar kullanılamaz hâle geleceğinden, tüketiciler yakında bunun etkisini hissetmeye başlayacaklar. Apple, iPhone'larda ve parçalarda meydana gelebilecek eksiklikler konusunda uyarıda bulundu ve Facebook, Oculus Rift VR başlıkları yetersiz kalmaya başladı bile. Bu, yalnızca küçük bir tüketici alt grubunu etkileyebilir ancak daha geniş kapsamlı kıtlıklar da başgösteriyor. Örneğin Coca-Cola, yapay tatlandırıcıların bileşenlerin tedarikindeki gecikmelerin Diyet Kola kıtlığına neden olabileceğini bildirdi.

Bu yetersizlik diğer ürünlerde de baş gösterebilir. Deterjanlardan tuvalet kağıdına, çocuk bezlerinden diş macunlarına kadar tüketiciye yönelik birçok ürün üreten Procter & Gamble'ı ele alalım. Çin'de ürünleri için 9.000'den fazla farklı malzeme sağlayan 300'den fazla tedarikçisi mevcut. Tedarik zinciri sorunları nedeniyle bu ürünlerden kaçında yetersizlik yaşanabileceğini söylemek mümkün değil.

Otomotiv parçaları endüstrisi, bilgisayar belleği endüstrisi ve diğer birçok sektörde kıtlık yaşanması bekleniyor. Tedarik zinciri kesintilerinin ABD şirketlerinin yaklaşık dörtte üçünü etkilemesi bekleniyor. Ve yakında nakliye ve teslimatta meydana gelebilecek zorluklar, özellikle de İtalya'da yapılana benzer bir karantina uygulaması daha fazla ülkede görülmeye başlanırsa, tedarik zinciri sorunları daha da artabilir.

COVID-19'un Finansal Etkisi

Bu aşamada COVID-19'un toplam finansal ve ekonomik etkisinin ne olacağını söylemek mümkün değildir. En azından şirketler ve küresel ekonomiler, kazanç ve büyümelerinde dörtte bir oranında bir azalma ile karşı karşıya kalacaklar. Şimdiye kadar görülen en belirgin etki, neredeyse her büyük küresel hisse senedi endeksinin bir ayı piyasasına düşmesiyle birlikte küresel finans piyasalarında görülen büyük volatilite olmuştur. ABD'de bu, 11 yıllık boğa piyasasını durdurmuş ve bazı hisse senetlerinin değerinin yarısını kaybettiği görülmüştür.

Dünyanın dört bir yanındaki spor ligleri oyunları askıya aldı, tatil köyleri, oteller ve rekreasyon alanları kapanıyor, festivaller iptal ediliyor, okullar kapanıyor ve işletmeler çalışanlarının evden çıkmamasını istiyor. Tüm bunların sadece şimdi değil, önümüzdeki aylarda da firmalar ve finansal piyasalar üzerinde büyük bir etkisi olacaktır.

Yalnızca Çin'de büyümenin yavaşlamakla kalmayıp, ilk çeyrek GSYH'sinin %8'den fazla daralması bekleniyor. Dünya genelinde artan vaka sayılarıyla birlikte bunun küresel bir durgunluğa dönüşmesi ve dünya genelindeki tüm büyük ve küçük ölçekli ekonomileri aşağı çekmesi de mümkündür.

Şirketleri tek tek ele alırsak, farklı şekilde etkilenecekleri aşikârdır ancak şirketlerin çoğunluğu için kazançların daralmasına garanti gözüyle bakılıyor ve virüsün neden olduğu yavaşlama nedeniyle çok sayıda şirket iflas edebilir.

Pandeminin Küresel Karşılığı

Virüse verilen karşılık dünyanın her yerinde farklı oldu ve bu farklı yanıt çok farklı sonuçlara yol açtı. Örneğin, hem Hong Kong hem de Singapur, koronavirüsten en erken darbe alan ülkelerden ancak şu an her birinde 200'den az sayıda vaka var. Japonya ve Güney Kore vakalarda ani artışlar gördü ancak yeni vaka sayısını azaltma konusunda hızla zirveye ulaştı ve virüsün yayılmasını büyük ölçüde yavaşlattı. Tüm bu ülkelerin ortak bir yanı vardı, COVID-19 tehdidine hızla karşılık verdiler ve virüsün yayılmasıyla mücadele etmek için ellerindeki tüm unsurları kullandılar.

Bu sonuçları İtalya veya İran'daki sonuçlarla karşılaştırın. Her iki ülkede de hükümet, kendi sınırları içinde ilk vakalar ortaya çıkmadan önce hastalığı inkâr ediyor gibi göründüler. Her iki ülkede de insanlar hastalanmaya başlayınca yeterince önlem almadılar. Her iki ülke de fazla test yapmadı. Kitlesel toplantıları durduracak hiçbir girişimleri de olmadı ve sonuç, her iki ülkenin de resmen virüs istilasına uğramasıyla birlikte vaka sayısında kat kat artış oldu.

ABD'de virüs daha yeni yeni yayılmaya başladı ancak ülkede şimdiye kadar alınan önlemler küresel anlamda en kötülerden biri oldu. Çok az test yapıldı, ülke liderleri Mart ayının ikinci haftasına kadar durumu inkâr etti ve kitlesel toplantıları durdurmak için hiçbir önlem alınmadı. ABD'nin büyük bir kısmının 15 Mart itibariyle kitlesel toplantılara son vermesi ve hükümetin virüsün hem sağlık hem de ekonomi üzerindeki etkisiyle mücadele etmek için tüm şartları zorlaması, bu durumu değiştirebilir.

Mart ayının ortası itibariyle, dünya çapındaki hükümetlerin COVID-19'u çok ciddiye aldığı ve yeni vaka sayısını azaltmak ve bu pandemiye mümkün olan en kısa sürede son vermek için mümkün olan her türlü önlemin alındığı açık ve nettir.

COVID-19 Finansal Krizi

Elbette COVID-19'un sebep olduğu sağlık krizi ve ekonomik krize ek olarak dünya piyasalarında bir de finansal kriz yaşandı. Bu, nakit bir kez daha kral hâline geldiğinden ve herkes nakit toplamak üzere ellerindeki her şeyi sattığından, hemen hemen her varlık sınıfına yayıldı.

Bu, hisse senetlerinin darbe alması, tahvil getirilerinin tüm zamanların en düşük seviyelerine düşmesi ve altın ve Bitcoin gibi güvenli liman varlıklarının bile nakit elde etmek için satılması nedeniyle finansal piyasalar açısından bazı ciddi sonuçlara neden oldu. Tüm bunların altında yatan korku, derin bir küresel durgunluk, hatta potansiyel olarak küresel bir depresyon tehdididir.

2008'deki finansal krizden bu yana piyasalar böyle bir baskı altında kalmamıştı. ABD'de Dow Industrials, 1987'deki Kara Pazartesi'den bu yana en kötü seansını yaşadı. Alım satımcıların düşen talepten dolayı endişeye kapılması ve OPEC ile Rusya arasındaki fiyat savaşının artan arzın mümkün olan en kötü zamanda piyasaya çıkmasına neden olması nedeniyle ham petrol de büyük kayıplar yaşıyor. Bu durum, ham petrolün 1991 Körfez Savaşı'ndan bu yana en kötü günlük ve haftalık düşüşünü yaşamasına neden olmuştur.

Finans piyasaları için iyi haber şu ki, bankalar 2008'e göre çok daha iyi durumdalar. Şu an 2008'deki durumlarına göre daha fazla sermayeye ve çok daha fazla likiditeye sahipler.

Merkez bankalarının faiz oranlarını hızlı bir şekilde düşürmesi ve parasal teşvik önlemleri sağlaması nedeniyle döviz piyasaları volatilite ve dalgalanmalardan kurtulamadı. Bu, rakiplerine karşı büyük bir güç artışı yaşayan güvenli liman Yen dışında, ABD dolarının rakip para birimlerine karşı büyük kazançlar elde etmesine neden oldu.

Sonuç Olarak

Koronavirüs, Aralık 2019'da ilk ortaya çıktığında piyasaların göründüğünden çok daha kötü durumda olduğu ortaya çıktı. O zamanlar virüsün Çin için bir sorun oluşturacağı düşünülüyordu, dünyanın geri kalanı için bazı ek parasal teşviklerle bunun telafi edebileceğine ve hayatın normal bir şekilde devam edeceğine inanılıyordu. Mart ayının başında tüm dünyada meydana gelen olaylar, normal olmaktan çok uzaktı.

Finansal piyasalar toparlanacak ve toparlandıklarında elde edilen kazanımlar muhteşem olabilir. Yine de bunun ne zaman olacağını kimse bilmiyor, bu yüzden uyanık kalanlar kazanacaktır. İyileşme belirtilerini yakalamak için gözünüz hisse senetleri, sektörler ve varlık sınıflarının üzerinde olsun ki uygun zaman geldğinde hamle yapmaya hazır olun.